NgNgHai
Admin
Tổng số bài gửi : 1379
Join date : 28/04/2011
 |  Tiêu đề: Tìm hiểu tên "Thánh" của người Công Giáo Việt Nam. Wed Dec 14, 2011 8:55 pm | |
| Tìm hiểu tên "Thánh" của người Công Giáo Việt Nam.Lm. Nguyễn Long Thao 8/22/2002  Muốn chỉ một cá nhân nào đó, tuỳ theo giai cấp, tín ngưỡng, tuỳ theo lúc sống hay chết, tuỳ theo già hay trẻ, người Việt Nam có rất nhiều tên để gọi. Ngôn ngữ Việt có những từ ngữ sau đây chỉ các loại tên: Bí danh; Bút hiệu; Nhũ Danh; Nghệ Danh; Pháp danh; Pháp tự; Pháp hiệu; Tên; Tên cái, Tên đệm; Tên họ, Tên gọi; Tên chữ; Tên cúng cơm; Tên hèm; Tên hiệu; Tên húy; Tên riêng; Tên thánh; Tên thụy; Tên tục; Tên tự. Thương hiệu. Trong bài này chúng ta tìm hiểu tên thánh của người Công Giáo Việt Nam
Người Công Giáo Việt Nam, ngoài những tên thông thường mà chúng tôi liệt kê ở trên, còn có một tên thánh được đặt khi chịu phép rửa tội. Tên thánh còn được gọi là tên bổn mạng. Giữa tên thánh của người Công Giáo Việt Nam và tên rửa tội (baptismal name) hay tên Thiên Chúa Giáo (Christian name) của người tây phương có sự khác biệt nên ta cần hiểu ý nghiã của mỗi bên.
a. Ý nghiã tên rửa tội hay tên Thiên Chúa Giáo của người Âu Mỹ. Anh ngữ có 3 danh từ để chỉ tên riêng: một là tên rửa tội (baptismal name), hai là tên Thiên Chúa Giáo (Christian name), và ba là tên thứ nhất hay tên đặt (first or given name) Cả ba danh từ này đều có nghiã là tên tên chính (first name hay given name). Tên chính của người Tây Phương được đặt trong lễ rửa tội nên gọi là tên rửa tội . Và tên chính của người tây phương còn gọi là tên Thiên Chúa Giáo vì các nước Tây Phương chịu ảnh hưởng văn minh Kitô Giáo, đã tuân theo lời khuyến cáo của Giáo Hội Công Giáo, lấy tên các thánh để đặt tên cho các cá nhân.
Tục lệ lấy tên thánh đặt cho các cá nhân đã có từ thời giáo hội sơ khai. Công đồng Nicaea của Công Giáo, họp năm 325 cấm việc dùng tên các thần thánh không phải của Thiên Chúa Giáo để đặt tên.
Ðến thời Công Ðồng Trent họp vào năm 1563, Giáo Hội Công Giáo buộc giáo dân khi đặt tên riêng phải chọn tên thánh. Công đồng lưu ý các linh mục là khi làm phép rửa tội, mà gặp trường hợp cha mẹ cố tình đặt tên không hợp tinh thần Thiên Chúa Giáo, thì vị linh mục đó tự động thêm vào một tên thánh, coi như là tên thứ hai và ghi vào sổ rửa tội của giáo xứ. Theo Bách Khoa Từ Ðiển Britannica, ấn bản lần thứ 15, mục Names thì quyết định trên của Giáo Hội Công Giáo nhằm chống lại tục lệ của Giáo Hội Tin Lành, đặc biệt của phái Thanh Giáo, cho phép giáo dân nhận tên các nhân vật quan trọng trong cựu ước làm tên chính, như các nhân vật Abraham, Samuel, Rachel.v.v
Ðến bộ giáo luật năm 1917, qua điều khoản số 761, Giáo Hội Công Giáo nhắc lại khoản luật cũ từ thời Công Ðồng Trent.
Ðến bộ giáo luật mới ban hành năm 1983, không có điều khoản nào buộc người Công Giáo phải lấy tên thánh, mà chỉ quy định tên chính hay tên riêng của người ấy phải phù hợp với ý nghĩa Kitô giáo. Ðiều 855 của bộ giáo luật trên quy định như sau:
Cha mẹ, người đỡ đầu và Cha Sở phải lo liệu để đừng đặt một tên không hợp với ý nghiã Kitô giáo.
Tại sao Giáo Hội Công Giáo từ lúc sơ khai đến nay đã có quyết định lấy tên các thánh để đặt tên cho các tín hữu. Giáo hội đưa ra quyết định trên vì 2 lý do sau đây:
Thứ nhất, giáo hội tiếp tục duy trì truyền thống của giáo dân thời sơ khai. Những giáo dân đầu tiên là dân nô lệ, không phải công dân La Mã và theo tục lệ, mỗi khi người nô lệ được giải phóng, trở thành công dân La Mã, họ lấy tên chủ nhân thuộc giai cấp quý tộc làm tên mình. Tuy nhiên, với tín đồ Thiên Chúa Giáo thời đó, họ không thiết tha với các tên của các ông chủ cũ vì họ là nạn nhân của giai cấp quý tộc trong các cuộc cấm đạo. Thay vào đó, họ lấy tên những người mà giáo hội Thiên Chúa Giáo phong thánh để đặt tên cho mình. Ví dụ: Petrus, Joannes, Maria, Thimotheus, Stephanos, Laurentius là các vị thánh đầu tiên. Ðang khi Thiên Chúa Giáo phát triển mạnh, lan tràn khắp Âu Châu thì đế quốc La Mã lại bước vào giai đoạn suy tàn. Hệ thống tên của La Mã mai một đi, và tên thánh của Giáo Hội Công Giáo trở nên phổ thông hơn.
Thứ hai, giáo hội Công Giáo muốn tôn trọng phẩm giá con người. Khi xưa số tên người Âu Châu còn ít, hệ thống tên họ chưa xuất hiện, thì để phân biệt các cá nhân, người Âu thường dùng tên mà người Anh Mỹ gọi là Nickname, người La Mã gọi là Agnomen, còn ta gọi là tên lóng. Khi xưa tên lóng rất phổ biến ở La Mã, Hy Lạp và có nghiã là tên thêm vào tên chính. Tên lóng thường có ý nghiã rất tiêu cực , tương đương như tên tục của người Việt Nam khi xưa. Ví dụ các tên như Crassus nghĩa là người béo, Varus: người què, Baldie hay Calvin: người trọc đầu, Cecil: người mù, Claude hay Gladys: người què. Vì tên có nội dung hạ thấp phẩm giá con người, nên giáo hội đã ban hành luật buộc các linh mục khi làm phép rửa tội, gặp các trường hợp tên có ý nghiã tiêu cực, phải lấy một tên thánh đặt thêm vào.
Ngày nay giáo dân Việt Nam và nhiều nơi khác trên thế giới vẫn nhận tên thánh vì còn giữ tinh thần của bộ giáo luật cũ, ban hành năm 1917, theo đó mỗi tín hữu khi chịu phép rửa tội đều nhận một tên thánh. Tên thánh có thể được thay đổi khi chịu phép thêm sức.
Theo giáo huấn của giáo hội, việc tín hữu nhận một tên thánh nhằm hai mục đích: Thứ nhất, để người đó bắt chước gương sáng thánh bổn mạng mà sống cuộc đời đạo đức thánh thiện. Thứ hai, để tín hữu đó được phù trợ nhờ lời cầu bầu của thánh bổn mạng. Hai mục đích trên được minh thị qua điều khoản giáo luật số1186 dưới đây:
Với mục đích cổ võ việc nên thánh của dân Chúa, Giáo Hội khuyến khích mọi tín hữu, lấy tình con cái, tôn kính đặc biệt Ðức Maria hồng phúc trọn đời đồng trinh, Mẹ Thiên Chúa đã được Ðức Kitô đặt làm Mẹ của loài người; cũng vậy Giáo Hội cổ động lòng tôn kính chân chính và thành thực đối với các thánh, vì lẽ các tín hữu được kiên vững nhờ gương sáng và được nâng đỡ bởi lời bầu cử của các ngài.
b. Ý nghiã tên thánh đối với người Công Giáo Việt Nam. Thực ra, tên mà người Việt gọi là tên thánh thì tại các nước tây phương, chịu ảnh hưởng Thiên Chúa Giáo gọi là tên rửa tội (Baptismal name) hay tên chính do bố mẹ đặt . Sở dĩ người Công Giáo Việt Nam có thêm tên thánh mà người tây phương không có, là vì các giáo sĩ tây phương đến Việt Nam truyền đạo, áp dụng tinh thần giáo luật, đặt tên thánh cho giáo dân Việt Nam như đã làm cho giáo dân tây phương. Hơn nữa, các giáo sĩ nghĩ rằng tên người Việt Nam không phản ảnh đúng tinh thần Kitô Giáo, nên thêm tên thánh cho phù hợp tinh thần giáo luật. Trái lại, đọc tiểu sử hàng giáo phẩm Công Giáo tây phương, ta không thấy vị nào có tên thánh. Nơi tôi đang cư ngụ là San Jose, California có hai vị Giám Mục Giáo Hội Công Giáo là Pierre DuMaine và Patrick J. McGrath, cả hai đều không có tên thánh. Tên Pierre và Patrick là tên chính; DuMaine, và McGrath là tên họ.
Vậy quyết định trên của các giáo sĩ thừa sai đối với dân Việt Nam là đúng hay sai? Câu trả lời là: Nếu đặt vào bối cảnh hiện nay thì đó là điều không thể chấp nhận được vì tên người Việt Nam hiện nay không hề được đặt ra để hạ phẩm giá con người như kiểu người Hy Lạp, La Mã ngày xưa. Tuy nhiên, nếu đặt vào bối cảnh Việt Nam trong thế kỷ 14, 15 thì quyết định của các thừa sai có thể tạm chấp nhận vì phong tục dân gian lúc đó còn dùng những tên tục tĩu đặt cho những trẻ sơ sinh để tránh tà ma. Loại tên này dân gian gọi là tên tục
Hiện nay, người Công Giáo Việt Nam thường chọn tên các thánh nam giới cho quý ông và các thánh nữ giới cho quý bà. Ngoài ra, vì sự hiểu biết của giáo dân còn hạn chế về số các thánh được giáo hội công nhận, nên người ta thường chọn các thánh thời Chúa Giêsu như Phêrô, Phaolô, Gioan, Maria, Anna v.v. . làm tên thánh cho mình. Ngày nay, Giáo Hội Việt Nam có 118 vị thánh tử đạo. Tuy nhiên, giáo dân Việt vẫn chưa quen nhận tên các thánh Việt Nam làm bổn mạng.
Người Công Giáo có tục mừng ngày lễ bổn mạng là ngày mà toàn thể Giáo Hội Công Giáo trên thế giới tưởng nhớ tới vị thánh đó. Khi chết, người Công Giáo không dùng tên húy hay tên riêng mà dùng tên thánh để cầu nguyện cho người quá cố. Như vậy, xét về mặt bản chất, tên thánh cũng có chức năng như tên thụy, tên hèm hay tên cúng cơm là các tên để người sống nhắc đến, cầu nguyện cho người đã chết.
NNH Sk... | |
|
